Στα 30,5 δισ. ευρώ τα χρέη προς τα Tαμεία

του Δημήτρη Κατσαγάνη

Συνολικά 1.187.895 ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες και εργοδότες, χρωστάνε στα ασφαλιστικά ταμεία, σύμφωνα με την 3η τριμηνιαία έκθεση του Κέντρου Είσπραξης Ανεξόφλητων Οφειλών (ΚΕΑΟ). Το συνολικό χρέος των παραπάνω κοινωνικών ομάδων ανέρχεται σε 30,5 δισ. ευρώ και προέρχεται βασικά από τις οφειλές τους προς τα τέως ταμεία κύριας ασφάλισης (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ,ΕΤΑΑ, ΟΓΑ), τα οποία έχουν ενταχθεί στον ΕΦΚΑ από 1/1/2017.

Πιο αναλυτικά:

* 456.742 εργοδότες χρωστάνε 16,4 δισ. ευρώ στο τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ

* 503.383 ελεύθεροι επαγγελματίες χρωστάνε 12,8 δισ. ευρώ στον τ.ΟΑΕΕ

* 224.525 γεωργοί (αγρότες, κτηνοτρόφοι) χρωστάνε 988 εκατ. ευρώ στον τ. ΟΓΑ

* 3.159 μηχανικοί, γιατροί, δικηγόροι χρωστάνε 225 εκατ.ευρώ στον τ. ΕΤΑΑ

* 86 εργοδότες των ΜΜΕ οφείλουν 3,8 εκατ. ευρώ στο τέως ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.

Από το ΚΕΑΟ σημειώνεται πως με την ένταξη κατά το τελευταίο τρίμηνο των παλαιών οφειλών ύψους 7.063.856.742 ευρώ των οφειλετών του τ. ΟΑΕΕ, οι συνολικές οφειλές στο ΚΕΑΟ, διαμορφώθηκαν στο τέλος Σεπτεμβρίου 2017 στα 30.528.994.647 ευρώ (τρέχον υπόλοιπο). Το τρέχον υπόλοιπο μεταβάλλεται καθημερινά, καθώς αφενός εντάσσονται νέοι οφειλέτες (με όλες τις προηγούμενες οφειλές τους) και αφετέρου οι οφειλές των ενταγμένων οφειλετών είτε αυξάνονται λόγω των μηνιαίων πρόσθετων τελών καθυστέρησης και από νέες οφειλές που δημιουργούν οι οφειλέτες αυτοί, είτε μειώνονται με τις καταβολές ποσών (δόσεις ρύθμισης, έναντι καταβολή, εξόφληση). Εντός του τρίτου εξαμήνου 2017 το τρέχον υπόλοιπο των οφειλών που διαχειρίζεται το Κ.Ε.Α.Ο. αυξήθηκε κατά 7.209.007.895 ευρώ σε σχέση με το τέλος Ιουνίου 2017. Από αυτά, τα 6.946.806.727 ευρώ είναι αύξηση στις κύριες οφειλές και τα 262.201.168 ευρώ αύξηση στα πρόσθετα τέλη. Η αύξηση στο τρέχον υπόλοιπο των οφειλών στο Κ.Ε.Α.Ο. προκύπτει από:

* νέες εντάξεις οφειλετών, οι οποίοι εντάσσονται για πρώτη φορά στο Κ.Ε.Α.Ο. με το σύνολο των οφειλών τους για όλα τα έτη. Μέσα στο τρίτο εξάμηνο του 2017 εντάχθηκαν στο Κ.Ε.Α.Ο. 413.114 οφειλέτες με συνολικές οφειλές ύψους 7.134.388.040 ευρώ. Οι οφειλές που εντάχθηκαν στο διάστημα αυτό αφορούν κυρίως οφειλές των οφειλετών του τ. ΟΑΕΕ που μεταφέρθηκαν για πρώτη φορά στο Κ.Ε.Α.Ο., καθώς εντάχθηκαν 377.817 οφειλέτες με συνολικές οφειλές 7.063.856.742 ευρώ. Σημειώνεται δε ότι από αυτούς τους νεοενταχθέντες οφειλέτες του τ. ΟΑΕΕ οι 185.311 (με οφειλές κατά την ένταξη περίπου 2,5 δις ευρώ) είχαν διακόψει την ασφάλισή τους πριν την ένταξη στο Κ.Ε.Α.Ο.

* διαβίβαση νέων οφειλών και αύξηση των πρόσθετων τελών για τους οφειλέτες που είναι ήδη ενταγμένοι στο Κ.Ε.Α.Ο.

Για τις οφειλές ύψους 30.528.994.647 ευρώ, το 21,21% (ποσό 6.476.218.687 ευρώ) του συνολικού χρέους δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά από το 2010 και μετά, ενώ το 78,79% (ποσό 24.052.775.960 ευρώ) δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά το 2009 ή παλαιότερα.

Με την κατάργηση των κριτηρίων για τη διαβίβαση των θεωρητικά εισπράξιμων οφειλών από τους τ. ΦΚΑ στο Κ.Ε.Α.Ο. είναι αναμενόμενο να ενταχθούν πολλές οφειλές οι οποίες εμφανίζουν πολύ χαμηλή ή μηδενική εισπραξιμότητα. Ο διαχωρισμός των ανεπίδεκτων είσπραξης οφειλών με εφαρμογή του άρθρου 108 του Ν.4387/2016 είναι κρίσιμης σημασίας για την διαχείριση του χρέους. Ενδεικτικά, στην κατηγορία των οφειλών χαμηλής εισπραξιμότητας εντάσσονται οφειλές για την είσπραξη των οποίων έχουν ληφθεί επανειλημμένα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης χωρίς αποτέλεσμα, οφειλές προσώπων που έχουν αποβιώσει και οι κληρονόμοι αποποιήθηκαν την κληρονομιά, οφειλές επιχειρήσεων που έχουν πτωχεύσει ή βρίσκονται σε αδράνεια, κ.α.

Ο διαχωρισμός των ανεπίδεκτων είσπραξης περιλαμβάνει ενδελεχή έλεγχο των οφειλών και καταλήγει στην καταχώρηση στο ειδικό βιβλίο ανεπίδεκτων είσπραξης όσων από αυτές κριθεί ότι πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου.

Για την ενίσχυση της δράσης αυτής έχει δρομολογηθεί η έκδοση υπουργικής απόφασης κατ’ εξουσιοδότηση της παραγράφου 5 του άρθρου 108 του Ν.4387/2016 με την οποία θα καθοριστούν τα ελάχιστα στοιχεία που πρέπει να ερευνώνται ώστε να γίνεται με ασφάλεια ο χαρακτηρισμός των οφειλών. Παράλληλα, σχεδιάζεται η θέσπιση διάταξης που προβλέπει την αναλογική εφαρμογή για τις Υπηρεσίες του ΚΕΑΟ του άρθρου 15 του Ν. 4174/2013 (ΦΕΚ Α’ 170) για λήψη πληροφοριών από τρίτους φορείς ώστε να διευκολυνθεί ο έλεγχος της εισπραξιμότητας. Από τη Διεύθυνση Ανάλυσης και Αξιολόγησης Κινδύνου του ΚΕΑΟ έχει ήδη καθοριστεί διαδικασία διαχωρισμού των ανεπίδεκτων είσπραξης οφειλών βάσει της υπ. αριθμ. Φ.80000/32195/364/8.11.2013 (ΦΕΚ Β’ 2935) υπουργικής απόφασης και δόθηκαν οι κατευθύνσεις στις Περιφερειακές Υπηρεσίες για την υλοποίηση της δράσης κατά το μέρος της αρμοδιότητάς τους. Τα βήματα της εν λόγω διαδικασίας είχαν καταγραφεί στην 2η τριμηνιαία έκθεση προόδου του Κ.Ε.Α.Ο. έτους 2015 (με περίοδο αναφοράς Απρίλιο – Ιούνιο 2015). Στην παρούσα φάση είναι υπό επεξεργασία και αξιολόγηση οφειλές που χαρακτηρίζονται ως μη άμεσα εισπράξιμες και περιλαμβάνουν: A. Οφειλέτες που εμφανίζονται στο μητρώο να είναι σε οριστική διακοπή, πτώχευση ή εκκαθάριση B. Οφειλέτες (κοινές επιχειρήσεις, οικοδομοτεχνικά έργα, οφειλέτες ΟΑΕΕ, ειδικές κατηγορίες, εργοδότες ΟΓΑ, άλλες περιπτώσεις καταλογισμένων οφειλών) με οφειλές μέχρι και το 2003. Επίσης, οι οφειλέτες αυτοί δεν έχουν υποβάλλει ΑΠΔ μετά το 2003.

Για 827 περιπτώσεις που αντιστοιχούν σε ποσό συνολικής οφειλής ύψους 120.199.944,39 ευρώ διαβιβάστηκε το πόρισμα στην κεντρική υπηρεσία, προκειμένου μετά από την εισήγηση της τελευταίας και τη σύμφωνη γνώμη του Φορέα να διαχωριστούν οι οφειλές ως χαμηλής εισπραξιμότητας με απόφαση Διοικητή.

Εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών

Τον Μάιο του 2017 δημοσιεύτηκε ο Ν. 4469/2017 (ΦΕΚ 62/τ.Α΄/3.5.2017) "Εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων και άλλες διατάξεις" και στη συνέχεια στις 10.7.2017 εκδόθηκε η υπ. αριθμ. 32320/1841 απόφαση Υφυπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με την οποία καθορίζεται η μεθοδολογία και τα κριτήρια για τον προσδιορισμό του αριθμού και του ύψους των δόσεων, καθώς και τα κριτήρια για τη διαμόρφωση της ψήφου του ΚΕΑΟ κατά τη διαδικασία της εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών του ν. 4469/2017.

Με τις ανωτέρω διατάξεις οριοθετείται μία οργανωμένη εξωδικαστική διαδικασία για τη συνολική και μακροπρόθεσμη ρύθμιση χρεών των ελληνικών επιχειρήσεων προς τον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα, με βασικό σκοπό τη διάσωση των βιώσιμων επιχειρήσεων.

Στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών συμμετέχουν ως πιστωτές και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, οι οποίοι εκπροσωπούνται από το ΚΕΑΟ, με σκοπό τη διαπραγμάτευση βιώσιμων λύσεων ρύθμισης, πάντα υπό την προϋπόθεση της διασφάλισης του δημόσιου συμφέροντος.

Για την υποστήριξη των διαδικασιών του εξωδικαστικού μηχανισμού στο Κ.Ε.Α.Ο., με την υπ. αριθμ. Γ36/439/10.8.2017 Απόφαση του Διοικητή του ΕΦΚΑ συγκροτήθηκε στην Κεντρική υπηρεσία του ΚΕΑΟ πενταμελής επιτροπή με γνωμοδοτική αρμοδιότητα, που επιλαμβάνεται μετά από ερώτημα των αρμοδίων οργάνων σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών. Η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών δόθηκε από 03/08/2017 μέσω αντίστοιχης ηλεκτρονικής πλατφόρμας που τηρείται στην ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.). Η προθεσμία υποβολής λήγει στις 31/12/2018.

Μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου είχαν υποβληθεί 43 αιτήσεις από οφειλέτες που έχουν οφειλές προς τους ΦΚΑ. Από τις αιτήσεις αυτές, οι 10 προχωρούν σε διαδικασία διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές ενώ οι υπόλοιπες 33 αφορούν διμερή διαπραγμάτευση με το ΚΕΑΟ.

Πορεία ρυθμίσεων

Το ΚΕΑΟ επιδιώκει την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών και μέσω της υπαγωγής και της παραμονής των οφειλών σε καθεστώς ρύθμισης. Οι οφειλέτες ενημερώνονται μέσω των Ατομικών Ειδοποιήσεων για το ύψος της οφειλής τους και καλούνται να προχωρήσουν άμεσα σε ρύθμιση ή εξόφληση. Με την λήξη της προθεσμίας ένταξης στην ρύθμιση του Ν.4321/2015 υπάρχει σταδιακή ένταξη περισσότερων οφειλετών στην πάγια ρύθμιση του Ν.4152/2013. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση των εισπράξεων από ρυθμίσεις, καθώς οι οφειλές ρυθμίζονται σε λιγότερες δόσεις με υψηλότερο ποσό μηνιαίας δόσης. Σχετικά με τις απώλειες ρυθμίσεων του Ν.4321/2015 σημειώνεται ότι στο 68% των περιπτώσεων απώλειας το ποσό της μηνιαίας δόσης ήταν ύψους 50-300 ευρώ. Από τους 44.226 οφειλέτες του Κ.Ε.Α.Ο. που απώλεσαν την ρύθμιση του Ν.4321/2015, οι 7.776 έχουν υπαχθεί στην πάγια ρύθμιση. Στο τέλος του Σεπτεμβρίου 2017 οι ενεργές ρυθμίσεις είναι συνολικά 63.243 και το ρυθμισμένο ποσό 1.827.577.047 ευρώ. Τα παραπάνω αποτυπώνονται στα διαγράμματα που ακολουθούν.